BUMI PANYILEUKAN

Tribun Jabar, 8-10 Maret 2016

Duka sabaraha lila uing ngimeutan imah anu di hareupna aya tangkal buah aromanis téh. Imah gedong dua tingkat anu aya balkonan. Meureun resep lamun ngalangeu di balkon, bari ningali pamandangan. Pamandangan alam anu sok leuwih éndah lamun ditingali ti kajauhan. Komo lamun dibaturan cai entéh pait jeung brownies coklat.
Panon téh eunteup deui kana tulisan dina témbok imah.

DIJUAL
TANPA PERANTARA

Asa-asa saenyana mah. Tapi suku téh ngaléngkah ogé. Uluk salam téh rarasaan henteu pati tarik, tapi ti jero imah langsung aya anu némbalan. Kabeneran anu boga imah aya duanana, jaler istri.
“Abdi téh hoyong ningalian bumi. Kaleresan gaduh rencana hoyong ngagaleuh bumi,” cekéng téh sanggeus diuk dina korsi empuk di ruang tamu.
“Oh, mangga. Saleresna mah bumi ieu téh nembé dirénovasi.” Si Bapa nangtung, ngajakan ningalian naon waé anu aya di éta imah. “Tapi Bapa nembé pangsiun. Hoyong suasana anu langkung tenang. Di kampung sapertosna mah langkung tiis ceuli hérang mata.”
Kuring saukur unggeuk, henteu ngoméntaran, basa si Bapa nuduhkeun dapur, kamar-kamar, loténg, sakedapan ngalangeu di balkon, jeung ruangan séjénna anu aya di ieu imah. Sanggeus sakabéhna diterangkeun, tuluy dariuk deui dina korsi empuk di ruang tamu. Si Ibu nanggeuy baki eusi cai entéh jeung brownies coklat. Asa kaanteur kahayang téh. Henteu lila ogé susuguh téh diasaan.
“Sabaraha kinten-kintenna pangaos anu dipikahoyong ku Bapa?” pok téh sanggeus brownies sapotong jeung satengah cangkir cai entéh nyegerkeun beuteung anu tiis can kaeusian ti isuk kénéh.
“Da ieu mah henteu ngalangkungan perantara, salerasna genep ratus ogé dipasihkeun,” ceuk si Bapa anu kira-kira umurna kakara genep puluh taunan.
Uing déhém sababaraha kali.
“Kieu saleresna, Pa, Ibu,” ceuk uing bari angger sora téh ngageter unggal ngedalkeun lebah dieu. “Abdi hoyong ngagaleuh bumi ieu. Tapi... artos abdi mah mung aya lima puluh rébu rupiah.”
Anu boga imah téh mencrong henteu ngarti. Siga anu reuwas. Siga anu hémeng. Siga anu henteu percaya kana dadanguanana.
“Maksadna?” ceuk si Bapa.
“Muhun, abdi téh hoyong ngagaleuh bumi Bapa. Tapi abdi gaduh artos téh mung lima puluh rébu rupiah.”   
“Manéh téh ngaheureuykeun?”
“Henteu pisan-pisan, Pa. Abdi mah serieus.”
Si Bapa anu awakna masih keker téh nangtung. Manéhna blus ka kamarna. Ngan sababaraha detik geus kaluar deui bari nodongkeun péstol. “Kaluar siah! Bisi ditémbak ku aing!” pokna téh garihal.
Tangtu waé uing reuwas. Gancang ngajleng, kaluat ti éta imah.
**

Pangalaman anu tadi dicaritakeun téh anu kasapuluh kalina. Da kitu anu kudu dilakukan, saperti ceuk guru uing.
“Datangan sapuluh imah anu arék dijual, omongkeun manéh niat meuli, jeung béjakeun manéh boga duit sabaraha,” ceuk guru uing.
Mimitina mah tangtu uing ngarepkeun kajadian anu ahéng. Aya anu mikeun imahna dibeuli ku pangaji lima puluh rébu rupiah. Tapi nepi ka sapuluh imah didatangan, kabéhanana ngusir uing bari nyarékan laklak dasar. Jelema gélo, sinting, sétan, anjing, belegug, kungsi dipokkeun anu boga imah pikeun ngaganti ngaran uing.
Sanggeus sapuluh urang anu boga imah ngusir, uing sadar, guru téh henteu balég, sakadar ngulinkeun, ngalejokeun. Nginget-nginget deui ti imah kahiji anu didatangan, beuki atra, nyaan uing téh bodo, belegug. Matakna nyel wé ambek ka si guru.
Guru? Ke sakedap.... Saenyana manéhna téh jelema saliwat. Hiji subuh, saperti biasa, uing apruk-aprukan néangan suung ka pakebonan. Sapeupeuting hujan ngecrek. Siraru rabeng nyalampeurkeun kana lampu. Éta téh kila-kila suung bakal loba. Enya waé, batur-batur uing mah meunang loba. Aya anu nimu lima siki, genep siki, dalapan siki, bari suungna ogé garedé jeung rarubak.    
Ari uing, sué téh siga anu napel dina diri. Nepi ka béak pakebonan henteu nimu hiji-hiji acan. Basa babaturan marulang, uing mah nuluykeun ka sisi leuweung. Uing kudu nimu suung dua siki mah. Lamun nyamos téh, kumaha anu di imah bisa nyangu? Geus euweuh béas sakeprul-keprul acan, komo kadaharan séjénna.
Di tungtung langit warna kayas patingarudat, mimiti nyaangan alam ramé. Beu cilaka, beuki caang mah néangan suung téh beuki hésé. Tah, basa uing béak pangharepan, lungsé satulang sandi, bari tina juru panon merebey cimata ari ras inget ka barudak anu tiluan, henteu kanyahoan ti mana jolna aya patani anu manggul pacul ngajanteng di jajalanen.
“Néangan suung mah sakapeung perlu usaha nepi ka wates putus harepan. Tapi sakapeung saukur sakiceupan atawa sababaraha léngkah urang geus manggihan anu nyugemakeun haté,” pokna téh.
Uing reuwas. Sakedapan mah saukur melong bari henteu ngarti. “Maksudna?” pok téh.
“Tuh, téang di tukangeun batu itu, ngarah anjeun henteu deui marudah.”
Bari baluweng uing néang panuduhna. Ngajenghok sakedapan basa ningali suung siga anu kembar, dua sagedé-gedé piring. Haté anu bungangang nyaliara ka sakujur tubuh, jadi imut dina biwir.
Niatna mah saukur ngucapkeun nuhun kana panuduhanana. Tapi uing terusna kalah ngadongéngkeun kasusah.
“Abdi téh tos puluhan taun diririweuh ku imah kontrakan,” ceuk uing. “Padahal mah imah saung acan anggeus di kampung mencil, mayarna ogé ngan lima ratur rébu sataun, tapi ari waktuna mayar téh mani asa dibeungbeuratan batu sagedé munding. Ari kituna, tong boro mikirkeun mayar kontrakan, apan keur balanja béas sapopoé ogé saukur ngandelkeun tina suung anu katimu poé ayeuna. Duka kumaha lamun dina saminggu ieu uing henteu meunang duit lima ratus rébu. Anu boga imah geus pok deui pok deui, wayahna cenah kudu indit lamun uing henteu mawa duit dina waktuna. Deudeuh teuing, karunya ka barudak lamun seug téh kudu asruk-asrukan.”
“Ayeuna mah tong loba pikiran, jual éta suung,” ceuk anu manggul pacul téh. “Hasilna bikeun satengahna ka pamajikan, satengahna deui bawa keur meuli imah. Datangan sapuluh imah anu arék dijual, dongéngkeun anjeun niat arék meuli, bari sebutkeun ogé duit anu anjeun boga.”
Kitu mimitina mah. Suung anu dua siki téh dibawa ka sisi jalan. Henteu lila ngagigiwing suung téh, kaburu aya mobil sédan anu nyisi, kacana turun lalaunan, henteu nawar heula golosor wé saratus rébu rupiah sakumaha anu dihargakeun ku uing.
Puguh waé uing beuki percaya ka patani anu manggul pacul téa. Guru uing téh nyebutna ogé saterusna mah. Tapi geuning urusan meuli imah mah manéhna téh saukur ngalejokeun. Sapuluh urang anu boga imah ngusir uing bari nyebut anu lain-lain. Ari kituna, ku pikiran waras mah henteu kaharti, kumaha bisana aya jelema anu ngajual imah ku harga lima puluh rébu rupiah?
**

Tapi sanggeus adu hareupan mah jeung guru téa, uing henteu bisa kukumaha. Kaambek, asa dilejokeun, asa dibodokeun, lir ruhay anu dicéos cai. Pareum henteu tapakan.
“Naha anjeun diusir anu boga imah? Lantara anjeun henteu nepi kana haténa. Anu boga imah téh henteu kabeuli haténa,” ceuk guru téh. “Aya hiji bumi anu moal kabeuli ku duit sakumaha lobana ogé. Bumi panyileukan saréréa. Bumi anu éndah jeung pikabetaheunana henteu bisa dicaritakeun. Keur nyicinganana, saukur perlu kanyaah jeung kadeudeuh anu gaduhna. Henteu perlu duit sapésér gowéng.”
“Naha aya anu kungsi dibéré bumi panyileukan siga kitu?” ceuk uing panasaran.
“Tuh, téang ka kota anu aya di tukangeun pasir itu. Di ditu anjeun bakal panggih jeung nini-nini cetuk huis. Anjeunna anu mampuh ngageterkeun kanyaah jeung kadeudeuh anu gaduh bumi panyileukan.”
Uing terus nikreuh nanjak ka puncer pasir. Anéh bin ajaib, di satukangeun pasir téh aya kota anu rarasaan uing kakara nempo. Mobil balawiri, jelema riweuh ku pagawéanana masing-masing. Jalan aspal campur taneuh anu ka pasisian ngebul unggal aya kandaraan anu ngaliwat. Dangdaunan gararing. Malah réa tangkal anu kari régangna. Halodo sigana geus mangbulan-bulan.
Ti hiji wawangunan aya awéwé kaluar, leumpang dadaligdeugan. Mabok sigana mah. Taneuh ngebul kasapu ku suku anu leumpangna henteu jejeg. Di deukeut tempat runtah awéwé téh ngarandeg. Pononna dibelél-belélkeun ningali sato anu ngudupruk di sisi tempat runtah. Anjing kampung anu sakujur awakna pinuh ku budug téh keur sakarat. Létahna elél-elélan, meureun hanaang. Awéwé anu mabok téh bet ngaleketey haténa ningali anjing budug sakarat. Gancang manéhna muru sumur rada jauh ti dinya, sumur di sisi mushola. Gayung eusi cai téh dibawa leumpang gancang, brek deku hareupeun anjing anu sakarat. Sakeclak-sakeclak anjing téh diinuman. Anjing anu geus ngalempréh téh jagjag deui sanggeus cai sababaraha keclak ngamalir kana tikorona. Terus nginum tina gayung ponyo pisan. Basa anjing téa ngaléos neruskeun lalampahanana, sakeclak cipanon murag tina pipi awéwé mabok téa.
“Éta téh pangalaman Nini puluh-puluh taun kaliwat,” ceuk si Nini basa uing manggihan anjeunna di hiji imah resik tur asri. Angin ngahiliwir nyegerkeun sakujur awak. Ari kituna, imah téh diiuhan ku tatangkalan. Bibit-bibit tatangkalan ngajajar rapih di sabudeureun imah.
“Pangalaman anu nyababkeun Nini eureun ngalacur, pagawéan anu kapaksa dilakonan ti bubudak.” Si Nini téh neuteup ka jauhna. Tina juru socana merebey cai maseuhan kulitna anu karijut. “Hirup téh rarasaan geus tenang ayeuna mah.”
“Naha atuh Nini téh bet nangis?” ceuk uing panasaran.
“Unggal inget kana lalampahan hirup anu poék jaman keur ngora, haté téh bet gumeter. Unggal inget aya mahluk anu katalangsara saperti anjing sakarat téa, haté téh bet gumeter. Ah, meureun anjeun mah acan bisa ngabayangkeunna,” ceuk si Nini bari rambisak. Kakara katangen, aya ku beresih pameunteu si Nini, aya ku ngagenclang deungdeuleueun cisoca anu ngalémbéréh maseuhan pipina.
Pasosoré uing amitan. Henteu balik ka imah, da haté kaburu hayang panggih jeung guru.
“Si Nini téh enya éndah, pangalamanana aya ku éndah. Tapi bumina asa sederhana teuing pikeun bumi panyileukan saréréa.”
  “Bumi panyileukan mah da lain anu saperti katingali jeung dibayangkeun ku anjeun,” ceuk guru. “Bumi panyileukan mah ayana dina haté si Nini. Bumi anu nyababkeun pameunteuna cahayaan. Bumi anu merebeykeun cisocana. Cisoca anu éndah ngamalir dina pipi beresih. Kaéndahan bumi panyileukan mah moal bisa dibayangkeun ku anjeun, sabab rasa jeung pikir anjeun moal nepi. Bumi panyileukan mah anu gaduhna Gusti Anu Murbeng Alam.”
“Kumaha bisana si Nini bisa ngeleterkeun kanyaah Gusti? Manéhna mah apan loba dosa, rucah ti bubudak.”
“Kanyaah jeung kadeudeuh Gusti mah sarua jeung bilangan enol. Sabaraha lobana ogé dosa, lamun dikali enol, hasilna bakal enol. Kanyaah jeung kadeudeuh Gusti téh karampa basa si Nini méré nginum anjing budug anu sakarat. Lain méré nginumna anu ngamalirkeun kanyaah Gusti, tapi ihlasna. Éta anu hésé, anu henteu bisa dijieun-jieun, anu jadi Cahaya Gusti, anu saukur Gusti anu uninga.”[1]
Uing mulang bari haté mah ngageter béda ti biasa. Da puguh sapanjang leumpang téh haté mah norowéco ngado’a: Gusti, henteu sawios abdi disesahkeun ku saung pangreureuhan di dunya ieu. Asal abdi dipasihan kasempetan ngaraoskeun kanyaah sareng kadeudeuh Anjeun. Abdi hoyong bumi panyileukan saréréa, Sawarga téa panginten kasebatna.  
Di imah anu témpo kontrakna saukur tilu poé deui, pamajikan, barudak, jeung saurang tamu, geus nungguan.
“Bapa téh Ketua RT di hiji kota,” ceuk tamu anu cenah ti isuk-isuk nungguan. “Aya warga, si Nini anu gawéna ngipuk pepelakan di sabudeureun bumina, ngajurung Bapa ka dieu. Ari kaperyogianana, si Nini téh ngawasiatkeun pikeun ngawariskeun bumi sareng tanah sabudeureunana ka Bapa sakulawargi di dieu. Ieu sertipikat sareng surat wasiatna. Punten nembé ayeuna didugikeun. Puguh saréréa ogé hémeng sareng bingung, da Bapa salaku anu hak nampi warisan, mung disebatkeun: hiji lalaki tukang néangan suung anu kukurilingan arék meuli imah ku duit lima puluh rébu rupiah.”
“Dupi ayeuna, si Nini aya di mana?”
“Parantos ngantunkeun, puluhan taun kapengker.”    
***

Pamulihan, Agustus 2015 / Pebruari 2016





[1] Carita awéwé tukang jinah anu dihampura dosa-dosana sanggeus méré nginum anjing anu hanaang, dipasieup tina hadis anu diriwayatkeun ku Bukhori jeung Muslim ti Abu Hurairah. Réa tafsir kana ieu hadis. Presiden Soekarna kungsi hémeng ku ieu hadis, kumaha bisana jelema loba dosa dihampura saukur ku méré nginum anjing? Jawaban nu nyugemakeun presiden kahiji téh ti guru sufi Prof.Dr. Kadirun Yahya anu nyebutkeun kanyaah Gusti mah, Cahaya Gusti, sarua jeung bilangan enol. Sabaraha réana ogé lamun dikali enol mah hasilna bakal enol.  

Subscribe to receive free email updates:

0 Response to "BUMI PANYILEUKAN"

Posting Komentar