SARSILAH CINGCIN

Kajadian mimitina mah taun 1960-an. Mangsa acan aya internét, komputer, hapé, jeung sajabana pakakas komunikasi anu matak hélok bin hémeng. Mangsa hubungan antarsasama pinuh ku adab jeung tata-titi duduga peryoga. Kitu ceuk kolot, para sepuh, anu ngadongéngkeun mangsa harita.

Kacaturkeun di wewengkon Cidurian, Bandung, Permana kaasup jajaka percéka. Sakolana mah lulusan sakola guru, tapi salain ngawulang téh di SMP, ogé osok jadi anémer. Lamun mangsa ayeuna mah anémer téh pemborong pikeun ngadegkeun wangunan, naha imah, sakola, puskesmas atawa anu séjénna.

Atuh puguh waé pangasilanna ogé punjul ti jajaka séjenna umur 23 taunan. Enya ogé masih bujangan, Permana mah maké geus bumén-bumén ngadegkeun imah sisi sawah di Ciwastra. Tapi imah resik tur camperenik téh saukur dieusian poé minggu atawa pakanci. Sapopoéna mah angger waé Permana téh di bumi Apih-Amih anu di Cidurian téa.

Ari mangsa pakanci, kalangenana téh ngalanglang ka Majalaya. Isuk-isuk atawa pasosoré bada Asar, geuleuyeung Permana numpak karéta mesin. Ayeuna mah karéta mesin téh disebutna sapédah. Acan pati loba harita mah anu boga karéta mesin. Saukur ménak atawa pangagung anu kagunganana. Ari Permana, enya ogé lain pangagung lain ménak, apan anémer téa jadi maké jeung kabeuli karéta mesin sagala.

Sajajalan, da puguh kakara hiji dua téa, anu tumpak karéta mesin mah jadi perhatian anu laleumpang atawa anu arulin abring-abringan. Mojang-mojang mah ti kajauhan kénéh ogé geus nyiapkeun manéh pikeun imut atawa neuteup, malah aya anu wani gugupay. Eta téh kawani anu rohaka jaman harita mah. Lumrahna lamun resep atawa bogoh téh sok dibarengan ku hayang panggih tapi ari geus prok amprok kalah tungkul. Boro-boro nanya atawa ngabudalkeun anu galécok dina jero dada atuh. Lamun bogoh téh kakara nempo suhunan imahna waé bungahna taya babandinganana.

Permana, najan réa mojang anu resepeun, kolot anu sindir-sampir rék mulung minantu, malah aya anu pok pisan ka Amih atawa Apih ngajak bébésanan; ih da kalah haré-haré. Cenah mah keur mangsa sakola baheula Permana kungsi ditinggalkeun kawin ku bébénéna. Tapi duka enya henteuna mah, da ka Amih ogé tara betus.

“Tong tungkul teuing kana pagawéan atuh, Ujang,” saur Amih basa Permana saukur seuri dibéjaan Bu Saodah, dulur jauh Apih, ngajak bébésanan da cenah Néng Entin, putra cikalna, kakara lulus sakola kaputrian.

“Rupina mah teu acan aya sir, Amih,” témbal Permana.

“Eta mah tinggal pikir-pikir waé ku hidep. Amih mah rék mikeun ieu waé, ngarah kapikiran ku hidep. Ieu téh warisan ti Ambu, nini hidep, atuh anjeunna saurna warisan ti uyut, jeung saterusna. Ieu téh minangkap jimat kulawarga urang,” saur Amih bari ngasongkeun cepuk. “Bikeun ku hidep ka mojang anu hidep aya sir.”

Permana neuteup cingcin emas dina cepuk. Aya rasa anu nyeblak dina haté. Rasa hayang geura manggihan mojang anu manéhna ngarasa resep jeung teu bisa dipopohokeun. Naha atuh asa acan panggih waé jeung mojang siga kitu téh?

Kitu, ku itu ku ieu ogé ditawaran geura rabian, Permana mah saukur seuri. Padahal umurna apan geus 23 taun, umur anu manjing rumah tangga jaman harita mah. Tapi duka kumaha kalah siga anu resep bubujangan. Cenah deui aya béja Permana mah néangan anu kawas Julie Christie anu kawentar sabada maen film Doctor Zhivago. Ah, tapi duka teuing kétang.

Hiji mangsa, basa keur ulin pasosoré ka Majalaya téa, paneuteup Permana siga anu napel ka hiji mojang di peuntaseun jalan. Lumrah jaman harita mah, di tempat pangulinan téh réa tukang dagang. Bajigur-bandrék katut panglengkepna seupan cau kepok, kulub sampeu, suuk, taleus, kacang bulu. Aya ogé tukang kuéh balok, borondong, martabak, jeung réa deui. Lumrahna anu arulin téh ngariung jeung balad-baladna.

Tapi éta mojang téh siga anu nyorangan. Diuk di sisi jembatan bari nyerangkeun anu lalar-liwat. Barang paneuteupna amprok jeung teuteup Permana anu ti tadi nyerangkeun, manéhna gancang ngabalieur. Tapi aya imut anu nyumput dina tungtung biwirna.

Lahlahan, bari dada ratug siga anu keur nutu, Permana nyampeurkeun mojang anu nyorangan téa. “Naha geuning sapertos anu nyalira waé, nyalira di tempat paraméan sapertos kieu,” ceuk Permana sabada diuk rada paanggang ti nyi mojang.

Nyi Mojang ngarérét, tapi ukur sarérétan, terusna mah tungkul bari imut nyumput. “Sumuhun,” cenah ampir teu kadéngé. Permana nyeblak ningalina. Kitu mimitina hahadéan Permana jeung Euis Awang. Ti mimiti saukur silihteuteup, patanya bari éra-éra. Isuk soréna panggih deui, silihrérét bari nyumputkeun imut. Terusna mah wanter boncéngan maké karéta mesin ka ditu ka dieu sagala.

“Euis, iraha Akang tiasa jajap langkung ti di dieu,” ceuk Permana sanggeus karéta mesin eureun di gapura hiji gang.

Euis tungkul. Jarijina ngomé-ngomé tungtung baju pulas kayasna, baju kameumeutna. “Teu acan waktosna,” cenah halon.

“Upami diwidian mah, ayeuna kénéh Akang téh hoyong tepang sareng Ibu-Rama Euis. Upami Euis satuju, malah Akang mah tos buleud hoyong ngajak Amih sareng Apih ka sepuh Euis.”

Euis teu némbalan. Paneuteupna ngabalieur. Sanés ku lingsem saperti mimiti sigana, tapi ku bingung pijawabeun.

“Akang téh kudu ngaku,” ceuk Permana deui. Sorana ayeuna mah semu anu ngadégdég. “Mindeng Akang guling gasahan. Nembé dugi ogé ka rorompok, rarasaan téh hoyong enggal-enggal ka Majalaya deui. Hoyong pendak deui sareng Euis.”

“Ah, Akang mah.” Masih halon, bari ngadilak sakedapan.

“Muhun. Matakna, Akang mah yakin, Euis téh... jodo Akang.”

“Ah, Akang mah.”

“Ieu téh jimat kulawarga Akang, geura anggé ku Euis,” ceuk Permana bari muka cepuk anu dicekelna. ”Punten, jariji Euisna.”

Euis semu anu reuwas ningali cingcin dina cepuk. Tapi terusna semu anu ngaheruk basa kana jarijina aya anu ngageleser.

“Kang, asa teu acan waktosna,” ceuk Euis bari neuteup sakedapan.

“Tos waktosna,” témbal Permana. “Anu ngayakinkeun mah sanés sabaraha lami urang wawanohan, tapi rasa anu nyaliara dina raga, anu nyiliwuri dina ati.”

“Enjing atuh di antos di bumi di tungtung gang ieu, bumi anu di payunna aya tangkal kembang keretas,” ceuk Euis halon, terus ngabalieur.

Geus kitu mah papisah. Euis ngaléngkah lalaunan siga anu jararauh panineungan. Permana mah ngaboséh karéta mesin bari ngahariring tembang kasmaran. Isukna, sanggeus dangdan bébéakan, Permana ngajugjug ka bumi Euis saperti anu dituduhkeun kamari. Ibu-Rama Euis ngabagéakeun kalayan daréhdéh. Tapi sabada Permana ngedalkeun pamaksudanana, duanana marolohok ngembang kadu. Ibuna Euis mah malah ngagabrug Permana bari ceurik sagala.  

“Deudeuh teuing Ujang. Eta mah lalamunan Ujang panginten,” ceuk Ibuna Euis. “Apan Euis mah tos ngantunkeun, sapuluh dinten kapengker.”

Tangtu waé Permana ngajenghok. Manéhna keukeuh henteu percaya. Naon anu kaalamanana nyaan-nyaan kajadian, lain lalamunan. Percaya sotéh sanggeus dialanteur ka kuburan Euis anu henteu jauh ti bumina. Malah Permana manggihan cingcin anu dibikin ku manéhna handapeun padung.

Ti harita Permana siga anu langlang-lingling. Butuh waktu taunan pikeun éling. Basa pruk jatukrami ka Enéng Putri, sigana rarasaanana mah acan pati pulih. Apan putra cikalna Permana téh dingaranan Euis. Enéng Putri henteu apal kasang-tukang ngaran Euis dina kahirupan Permana.

Ari kuring apal pisan kana dongéng éta. Da puguh Permana téh apan aki. Aki teges. Kuring téh putra cikal ti Ibu Euis. Kuring téh incu kadeudeuhna Aki Permana. Lamun aya kaperluan nanaon téh sagalana hayang dianteur ku kuring. Ka rumah sakit kontrol bulanan, mawa gajih pangsiun, atawa lamun kuring keur peré gawé sok diajak nguriling ka sobat-sobatna.

“Sép, cingcin anu dicaritakeun ku Aki téh lain dongéng, tapi pangalaman nyata,” saur Aki Permana hiji waktu. “Tapi cingcin ieu téh henteu dibikeun ka indung manéh atawa ka bibi-amang manéh. Da Aki kasieunan pangalaman Aki kajadian deui. Tapi ieu cingcin téh henteu bisa aya di Aki terus. Ieu cingcin milik manéh, da manéh incu kadeudeuh Aki.”

Kuring sakedapan mah ngahuleng neuteup cingcin emas murni anu ngagurilap konéng téh. Asa aya rasa anu béda basa éta cingcin ngajaran dipaké. Tapi teu réa diwawaas rarasaan téh. Gancang waé disakuan bari nganuhunkeun ka Aki.

Enya atuh, asa ngéwa kuring anu hirup di jaman milénial masih kapangaruhan ku cingcin. Ayeuna téh apan taun 2019, taun sagala pasoalan dunia bisa disederhanakeun jadi sagédé mutu anu ngaran ponsél alias hp. Apanan ka mana-mana, di mana waé, jaman ayeuna mah henteu bisa leupas tina hp.

Kuring gawé di Jakarta, di perusahaan internasional. Saminggu sakali balik ka Bandung. Jumaah pasosoré ka Bandung, minggu peutingna ka Jakarta deui. Harita gé kitu, keur ngantri tikét di stasion karéta api Bandung pukul 8 peuting, basa aya anu ngajak imut téh. Asa aya anu nyeblak, siga Kim Ji-Soo Blackpink penyanyi Koréa anu keur kawentar.

“Sami kerja di Jakarta, nya?” cenah wanter sabada nyepeng tikét masing-masing.

“Muhun.” Rada kagok lantaran keur ngabalesan whattsup ti sobat di Singapura.

Bus kana karéta gerbong Eksekutif. AC aya ku nyecep. Karéta ampir pinuh. Tapi asa jempling. Da puguh saréréa papada merhatikeun hp-na masing-masing.

“Punten,” ceuk kuring sabada ningali korsi kuring di sisi jandéla, geus kahalangan ku  mojang anu tadi imut. Horéng téh geuning ngaréndéng. Moal kitu jodo? Bet aya pikiran kitu teu pupuguh.

Manéhna mundur saeutik. Kuring ngaléngkah. Tapi bet aya anu kadupak, tikét manéhna murag. Kuring gancang dongko mulung. “Punten,” ceuk kuring. Ngajenghok sabada maca ngaran dina éta tikét, jelas tur écés ku aksara kapital: EUIS AWANG. Barang rét ka manéhna, imutna moal kapopohokeun.

“Saé cingcinna,” cenah bari angger imut.

Rey téh bulu punduk, malah sabulu-bulu. Apan cingcin ti Aki Permana téh dina saku, henteu dipaké. ***

 6 Februari 2019 

Parantos medal dina majalah Mangle no 2722, 14-27 Maret 2019

Subscribe to receive free email updates: