DONGENG SI KEMBAR
Sobat uing, José ngaranna, hiji poé
nanya: “Naha aya dongéng ngeunaan si kembar di lembur anjeun?”. Sobat uing anu
ieu mah enya resep pisan kana carita ngeunaan si kembar. Ceuk manéhna mah,
kajadian rongkah di dunya ieu biasana kembar, alias ngabalikan deui. Kajadian
mimiti disebutna tragédi, kajadian
saterusnya disebutna lulucon.[1]
Saenyana pamadegan siga kitu téh lain jol ti manéhna, tapi anu kungsi
diucapkeun ku sobat manéhna. Tapi keun waé, lieur jeung jauh teuing lamun arék
nyusud éta mah.
Da puguh ka sobat téa, nya uing
ngadongéng siga kieu....
**
Ula ngagebeg basa ningali warta dina
télévisi. Harita manéhna keur sasarap di jongko nasi kuning. Biasa, saacan dadasar
mémérés dagangan téh Ula mah sok sasarap nasi kuning jeung kopi sagelas.
“Ieu politisi anu kapilih jadi anggota DPR
dina Pemilu kamari,” ceuk mojang geulis anu maca warta.
Ula ngagebeg basa ningali potrét-potrét
anggota DPR anu ngalayang dina layar télévisi. Tapi da ngan sakolébat
potrét-potrét téh katingalina. Ukur sababaraha detik. Batur ogé anu sarua keur
sasarap geuning henteu aya anu engeuheun.
Salila ngaladangan sayuran téh pikiran
Ula mah manteng kana warta télévisi tadi. Pasar anu biasana ramé karasana téh
asa reup-reupan. Sakapeung ramé, sakapeung asa jempling. Pasti saukur rarasaan
éta mah. Apan Si Sardin, tukang beubeutian anu ngampar gigireun, ngagebah dua
kali.
“Ngalamun téh... siga anu mikiran
nagara!” cenah bari terus ngagakgak basa ningali Ula ngarénjag.
“Mikiran naon... siga anu rék kawin
deui!” cenah basa ngagebah anu kadua kalina.
Di kamar kontrakanana anu ngan sagedé pelok,
pikiran Ula gé manteng kana berita télevisi tadi. Nasi bungkus Ma Acih saukur
béak satengahna. Kojéngkang kana méja anu ngan hiji-hijina, cur nyicikeun cai,
leguk nginum. Goléhé kana dipan. Angger, warta télévisi tadi ngalangkang.
Naha enya, bisa saperti kitu? Teng Ula
inget ka Si Sardin. Budak kénéh Si Sardin mah. Kakara dua puluh lima taun
umurna ogé. Pantes Si Sardin mah rada ngarti kana pajamanan. Manéhna apan anu
kungsi mangnyieunkeun akun facebook di warnét. Enya, akun facebook Ula, enya
ogé henteu maké potrét, da ngan harita-haritana ka warnétna ogé.
“Dina internét mah urang bisa néangan
saha waé, Mang. Asal apal ngaran lengkepna. Tapi henteu apal ogé bisa ditingali
potrétna kétang,” ceuk Si Sardin harita.
Rap Ula maké deui calana panjang, bes
ngasupkeun potrét kana saku, kulutrak muka panto, terus ngingkig ka warnét.
“Hayang ningali potrét anggota DPR anyar
anu kapilih, Jang. Cik kumaha carana,” ceuk Ula ka anu jaga warnét.
“Gampang atuh, Mang. Buka wé Google,
sagala aya di dinya mah,” ceuk anu jaga warnét bari nyontokeun.
Bérébét potrét-potrét anggota DPR anu
kapilih téh ngajajar. Henteu kudu diimeutan teuing, panon Ula langsung manco
kana potrét anu di tengah. Déwa ngaranna téh. Ula ngahuleng mencrong potrét
Déwa. Naha enya, bisa saperti kieu? Kusiwel Ula ngaluarkeun potrét. Salila-lila
manéhna neuteup potrét sorangan. Nyeplés. Lain saukur keureutan beungeut,
mancungna irung, godégna ogé geuning sarua pisan.
Dina facebook Ula ngetik ngaran Déwa
Pandawa. Ngajajar akun dina search mah,
tapi Ula henteu kapalingan ningali potrét Déwa. Manéhna téh pengusaha jugala
geuning. Potrét-potrétna karéréaan di tempat-tempat wisata di Nusantara. Aya
ogé potrét-potrét di mancanagara. Aya dua potrét anyar keur dilantik jadi
anggota DPR. Pamajikanana aya ku geulis. Pantesna umurna kakara tilu puluh
taunan. Anakna tilu urang, anu panggedéna kelas dalapan SMP. Ula nulis nomer hp
anu aya dina profil-na.
Meureun anu disebut bédana téh di dieu.
Ula mah apan budakna ngan dua. Pamajikanana sarua kakara tilu puluh taunan.
Ngan Iroh mah katingalina rada kolot, da puguh henteu pati kaurus. Di lembur matuhna
pamajikan jeung barudak Ula mah. Ula dagang sayuran di pasar Ciroyom mah nyorangan.
Da leuwih genah kitu, itung-itung ngirit. Kajeun Ula balik sabulan sakali ka Ciakar,
lembur singkur di sisi leuweung Ciceuri, Sumedang.
“Jang, ieu pangasupkeu potrét kana
facebook,” ceuk Ula ka budak anu jaga warnét.
**
Saukur panasaran Ula ngahubungi nomer
télépon Déwa. Basa aya anu ngangkat Ula reuwas.
“Halow,” cenah pondok jeung kararagok.
“Papah, nuju di mana?” témbal sora tina
hp. Sora awéwé, mani halimpu.
“Eu... abdi mah, abdi mah....”
“Papah kunaon, ieu hp Papah apan
kakantun di bumi.”
“Abdi mah Ula, ti Bandung. Tiasa nyarios
sareng Bapa Déwa?”
“Ah, Si Papah ngaheureuyan. Papah tos
dugi di mana ayeuna?”
“Oh, engké waé atuh.” Tut, Ula mareuman
hp.
Isukna, keur nungguan dagangan, hp Ula
ngirining. Ula reuwas barang ningali nomer anu ku manéhna dingaranan Déwa. Ula
lumpat ka tukangeun pasar anu rada tiiseun saacan ngangkat hp-na.
“Manéh téh saha? Naon maksudna? Tong
nipu ka kulawarga déwék bisi dilaporkeun ka pulisi. Manéh téh nyaho déwék téh
anggota DPR...,” ceuk sora dina hp ujug-ujug nyoroscos nyarékan.
“Sanes kitu... hapunten Pa. Eu... abdi
gé ieu téh bingung. Soanten Bapa sareng abdi téh aya ku sami. Apan istri Bapa
gé henteu tiasa ngabéntenkeun. Komo deui pameunteu urang. Tingali wé potrér
abdi dina facebook. Nami abdi Ula, éh Nakula.”
Saminggu ti harita Déwa nélépon deui
Ula.
“Manéh di Bandungna di mana?” ceuk Déwa.
“Abdi mah icalan sayuran di pasar
Ciroyom, Pa. Ngontrak kamar alit di caket pasar.”
“Manéh apal ka wewengkon Ciumbuleuit?”
“Oh muhun, terang masih kénéh di Bandung
mah.”
“Tah isukan déwék aya acara di Bandung,
ngéndong di hotél Ibis. Ditungguan di kamar nomer 320 pasosoré nya.”
“Oh, muhun Pa, diéstokeun pisan.”
**
Déwa molohok mata simeuteun basa muka panto
kamar hotél. Anu bieu keketrok téh ngajanteng di hareupeunana. Ukur anggang
saméter. Pakéanana mah enya kuleuheu. Tapi keureutan beungeut, irung, panon,
ceuli, malah garis kolot handapeun panon, aya ku nyeplés.
“Sok ka lebet,” ceuk Déwa bari méré
jalan. Asa-asa Ula asup ka kamar.
Sababaraha jongjongan duanana
ngaharuleng, pahareup-hareup dina korsi anu ngan diwatesan ku méja.
“Cik ningali dampal leungeun,” ceuk Déwa
bari mukakeun dampal leungeunna sorangan. Ula nurut. Duanana beuki ngaharuleng.
Garis-garis leungeun téh bet sarua nepi ka garis anu laleutikna.
“Boa urang téh dulur sakembaran,”
gerendeng Déwa.
“Tapi pun biang kantos nyaur, abdi mah
budak nunggal,” témpas Ula.
“Enya kétang. Indung déwék gé kungsi
ngadongéng, dulur déwék mah ngan dua, ayeuna matuh di Dénpasar.”
Leng ngaharuleng deui sababaraha
jongjongan.
“Ngaran téh saha?” ceuk Déwa deui.
“Ula, Nakula leresna mah.”
“Ngaran ogé bet nyambung. Déwék mah
ngaran dina ijazah Déwa. Tapi ceuk indung, ngaran sabenerna mah Sadéwa.”
Sanggeus ngaharuleng anu kasababaraha
kalina, Ula amitan.
“Ké, aya hiji deui euy kapanasaran déwék.
Déwék mah boga tanda dina beuteung,” ceuk Déwa bari ngudar kancing bajuna. “Ari
manéh boga anu saperti kieu?”
**
Saminggu saentas panggih di kamar hotél
hp Ula ngirining deui. Ula reuwas da anu nélépon téh ujug-ujug nuding.
“Déwék asa reuwas kareureuhnakeun, euy.
Silaing kungsi nélépon pamajikan déwék, naon maksudna?” ceuk Déwa dina hp.
“Henteu aya maksad nanaon, Pa.”
“Naha nélépon pamajikan déwék?”
“Abdi mah nélépon Bapa, mung anu
ngangkat geuning istri Bapa.”
“Naon maksudna nélépon déwék?”
“Mung panasaran wungkul.”
Eureun sababaraha detik.
“Silaing boa kungsi datang ka imah
déwék, nya?”
“Henteu Pa, henteu terang alamatna ogé.”
“Ah, alamat mah gampang ditéangan siah.
Di imah déwék kamari leungit perhiasan.”
“Teu pisan-pisan Pa, wantun sumpah!”
Eureun deui sababaraha detik.
“Silaing ngalakukeun naon jeung
pamajikan déwék?” ceuk Déwa deui dina télépon.
“Henteu pisan-pisan, Pa.” Sora Ula beuki
ngadégdég.
“Lamun silaing datang ka imah, pamajikan
déwék pasti nyangka silaing téh déwék!”
“Ampun Pa, henteu pisan-pisan!”
Eureun deui sababaraha detik.
“Silaing kungsi ka perusahaan Freeport,
nya?”
“Duka, pripot téh naon?”
“Ah, siah api-api bodo. Aya anu
ngaku-ngaku ngaran déwék ménta saham ka Freeport. Silaing, nya?”
“Duka Pa, henteu terang.”
“Silaing ngabahayakeun!”
Trek hp téh pareum. Ula ngarénghap
panjang.
**
Isukna, Ula keur reureuh dina dipan di
kamar kontrakan, aya anu keketrok. Ula mani ngadégdég basa dua urang tamu téh
ngaku pulisi. Ula dititah mérésan barang-barangna sagancangna. Ula digiringkeun
ku dua urang pulisi anu henteu maraké seragam. Ula dibawa ka perumahan di
tengah sawah di Ciwastra.
“Ti ayeuna, manéh henteu meunang kaluar
imah. Kadaharan jeung kabutuhan séjénna bakal aya anu nganteuran,” ceuk salah
saurang pulisi.
“Ampun Pa, henteu dagang mah abdi kumaha
atuh moal tiasa ngintun artos ka lembur.”
“Manéh angger balik ka lembur mah
sabulan sakali. Duit dibahanan sabiasana manéh mawa. Tapi salila di dieu manéh
henteu meunang kaluar imah. Tapi salila di lembur manéh ogé henteu meunang
udar-ider. Cukup ngalongok pamajikan, budak, kolot, terus balik deui ka dieu. Geus
diatur sagalana ti Jakarta!”
Kitu anu diatur ku Déwa. Manéhna téh
kasieunan Ula ngamangpaatkeun sarimbagna keureutan beungeut jeung dedegan
tangtungan. Manéhna kaleungitan perhiasan, pamajikanana diheureuyan, aya anu
ngaku-ngaku manéhna ménta saham ka perusahaan Freeport, ngan kasieunan Déwa
wungkul. Mangkaning manéhna téh jadi calon kuat ketua PPT alias Partéy Paduli
Teuing, di DPR apan diramékeun bakal jadi ketua umum.
Sedengkeun Ula, enya mimitina mah siga
anu senang henteu kudu susah-susah gawé. Tapi lila-lila mah asa dibui. Hirup
téh kawatesan. Henteu bisa mingé. Hirup nyimpé di tengah kota anu ramé.
**
Sataun ti harita Déwa unggah
baléwatangan. Manéhna kacerek deleg ku KPK keur narima duit panyogok ti
perusahaan ekspor-import daging munding. Ari pék narétélan, sosogok jeung
proyék anu digadabah ku manéhna aya welasna. Cenah, tilu koma lima trilyun
rupiah duit nagara anu dipaok ku Déwa. Atuh Déwa digebruskeun ka bui.
Déwa ceurik da puguh henteu biasa dibui
jeung ngabayangkeun nyanghareupan pengadilan anu piriweuheun. Teng manéhna
inget ka Ula. Hiji peuting, Déwa dianteur ku kepala rutan ka Bandung, terus ka
perumahan di tengah sawah di Ciwastra.
“Ayeuna tukeuran, déwék anu di dieu. Jung
manéh ngagantian déwék,” ceuk Déwa.
Ula henteu ngarti. Tapi nurut basa
kapala sipir anu dibayar saratus juta rupiah téh ngawal manéhna kana mobil pajero
sport.
Isukna di rutan, Ula ngadégdég basa
dilongok ku pamajikan Déwa. Celengok dicium pipina kénca-katuhu. “Papah tenang,
ulah ngadégdég kieu. Pengacara panghébatna di Indonesia siap ngabéla Papah,”
ceuk pamajikan Déwa.
Ula ukur unggeuk jeung unggeuk.
“Pah, saur sipir, pami urang bade
honey-moon deui, aya bumi di pengkereun rutan. Tapi kedah susulumputan. Wios
sogokanana awis gé. Henteu awis kétang tilu puluh juta sawengi keur urang mah,”
ceuk pamajikan Déwa ngaharéwos bari imut. “Engké sonten Mamih ngantosan di bumi
honey-moon téa nya, Pah. Keun sipir anu ngatur. Mamih anu mésér viagra mah.”
Ula beuki ngadégdég.
**
Sobat uing, José ngaranna, ngahuleng
sanggeus uing ngadongéngkeun “si kembar” anu dipikahayangna.
“Naha?” ceuk uing panasaran.
“Endingna henteu lucu. Maksud lulucon
dina kajadian rongkah téh sarkasme, sinis anu nyeuit saperti diturih hinis.
Matakna ending carita kuring....”
“Enya, enya uing ngarti. Tapi anu
saenya-enyana, perjinahan anu bisa jadi kajadian, éta téh lulucon anu paling
sinis jeung pikasieuneun. Leuwih pikasieuneun batan lancah raksesa dina carita
anjeun.
“Naha lain sabalikna? Apan perjinahan
mah lulucon anu pikaresepeun?”
“Katingalina mah enya pikaresepeun. Tapi
lamun perjinahan éta lumangsung, mahluk anu palingpikasieuneun keur dirékayasa,
anu engkéna bakal lahir mahluk anu leuwih pikasieuneunana henteu bisa
dibayangkeun.”
José unggeuk. Uing miharep manéhna
ngarti naon anu ku uing henteu kaharti.... @@@
Cilembu, 6 April / 20 Juni 2016
Mangle no 2595, 22-28 September 2016
Mangle no 2595, 22-28 September 2016
[1] Filsuf Georg Wilhelm Friedrich
Hegel nyebutkeun: Sakabéh kajadian rongkah di dunya ieu lumangsung dua kali.
Karl Mark anu kataji ku Hegel nambahan: Kajadian kahiji mah tragedi, lamun
kajadian kadua nya disebut lulucon. Dina novel The Double, José Saramago nyutat
pamanggih dua ahlipikir éta. Novel anu nyaritakeun “si kembar” téh terus
difilmkeun kalayan judul Enemy (2013). Jose Saramago téh pangarang ti Portugal
anu dileler hadiah nobel taun 1998, wafat kaping 18 Juni 2010.
0 Response to "DONGENG SI KEMBAR"
Posting Komentar